Czy jest możliwa optymalizacja podatkowa? Jakie są jej konsekwencje od 2017 r. 

Z dniem pierwszego stycznia 2017 roku w życie wchodzą istotne zmiany w zakresie szeroko pojętych PIT i CIT. Podstawę prawną stanowi Ustawa z 5 września 2016 roku o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz Ustawa ogłoszona 27 września 2016 roku. Czemu warto się bliżej przyjrzeć?

1. Zamiana zasad opodatkowania aportów wnoszonych na agio

Nowelizacja ustawy o CIT oraz ustawy o PIT przynosi nam liczne zmiany w zasadach opodatkowania aportów wnoszonych na agio. Zgodnie z nią przychodem podatnika wnoszącego do spółki wkład niepieniężny w innej postaci aniżeli przedsiębiorstwo bądź jego zorganizowana część nie będzie już wartość nominalna udziałów wydanych w zamian za aport, a wartość przedmiotu wkładu określona w statucie, umowie spółki bądź innym ważnym w tej kwestii dokumencie. Przychód w przypadku wartości przedmiotu wkładu odbiegającego od wartości rynkowej określany będzie w wysokości wartości rynkowej wkładu. W przypadku tego przepisu należy zwrócić również uwagę na przepisy dotyczące kwestii kosztów uzyskania przychodów ustalanych na dzień objęcia udziałów/akcji w zamian za wyżej wspomniany wkład niepieniężny, a także przepisy odnoszące się do kosztów uzyskania przychodów w momencie zbycia udziałów/akcji.

Nowe przepisy uchylają ograniczenie w zaliczaniu do kosztów podatkowych wartości odpisów amortyzacyjnych od wartości wyżej wspomnianego wkładu niepieniężnego, przekazanego na agio. Oczywiście, w pierwszym czasie funkcjonowania nowelizacji, zastosowanie będą miały również przepisy przejściowe.

Zmiany w zakresie zasad opodatkowania aportów wnoszonych na agio poskutkują OGRANICZENIEM MOŻLIWOŚCI OPTYMALIZACJI PODATKOWEJ w kwestii wkładów niepieniężnych wnoszonych do spółek. Dodatkowo, nowelizacja poskutkuje dodatkowymi kosztami na rzecz wyceny wartości rynkowej podmiotu aportu. Specjaliści dowodzą również, że nowe przepisy mogą doprowadzić do sporów na płaszczyźnie przedsiębiorca – organ podatkowy, w zakresie ustalania wartości rynkowej przedmiotu aportu.

1. Znaczące zniwelowani korzyści przy wymianie udziałów

Od 1 stycznia 2017 roku utrudnione będzie zastosowanie preferencyjnych zasad opodatkowania do „wymiany udziałów”. Zgodnie z nowymi przepisami zasady te będzie można wprowadzić w życie jedynie w przypadku „uzasadnionych przyczyn ekonomicznych”. Prawodawca założył, że wszystkie połączenia, podziały bądź wymiany udziałów, które nie zostały przeprowadzone za sprawą uzasadnionych przyczyn ekonomicznych, prowadzą do celowego uniknięcia bądź uchylenia się od opodatkowania.

To, co rażąco rzuca się w oczy, to brak definicji ustawowej pojęcia: „uzasadnione przyczyny ekonomiczne”. Brak jakiejkolwiek jednoznaczności w ustawie znacząco podniesie ryzyko podatkowe związane z restrukturyzacją przedsiębiorstwa. Ponadto to podatnik zobowiązany będzie udowodnić, że transakcja miała uzasadnione przyczyny ekonomiczne. Nie będzie to łatwe z braku jakiejkolwiek definicji pojęcia.

1. Klauzula „beneficial owner”

Zaktualizowane przepisy wprowadzają do Ustawy nową definicję „beneficial owner” czyli „rzeczywistego właściciela”. Zgodnie z nią podmiot otrzymujący należności licencyjne oraz odsetku MUSI BYĆ rzeczywistym właścicielem. Jeżeli nie jest nie można zastosować zwolnienia z podatku od należności licencyjnych i odsetek. Do tej por Ustawa posługiwała się pojęciem „odbiorca należności” oraz „uzyskujący przychód”. Wprowadzenie nowej definicji jest swojego rodzaju doprecyzowaniem przepisów. Skutkuje to wykluczeniem wszelkich niejednoznaczności w zakresie zwolnień z podatku u źródła odsetek i należności licencyjnych.

Beneficial owner to klauzula, która od pewnego czasu istnieje w przepisach Dyrektyw UE i przepisach dotyczących unikania podwójnego opodatkowania (również zawartych przez Polskę po wejściu do Unii Europejskiej). Jako że definicja ta funkcjonowała, jednakże nie bezpośrednio w polskim prawodawstwie, sytuacja polskich podatników wypłacających odsetki oraz należności licencyjne na rzecz jednostek zagranicznych zmieni się w niewielkim, prawie niewidocznym zakresie. Płatnicy podatku źródła zobowiązani będą jednak (polskie spółki) do uzyskania specjalnego oświadczenia od odbiorcy należności (zagranicznego) specjalnego oświadczenia o spełnianiu warunków wynikających z artykułu 21 ustawy o CIT. W oświadczeniu tym odbiorca będzie zmuszony zawrzeć odpowiedni zapis, iż jest on „rzeczywistym właścicielem” uzyskanego przychodu.

1. Uzupełnienie katalogu przychodów/dochodów

Nowelizacja Ustawy uzupełnia, a zarazem doprecyzowuje katalog dochodów/przychodów osiągniętych na terytorium RP przez tzn. nierezydentów. Do katalogu dochodów ustawy o PIT dodano między innymi przychody z papierów wartościowych, pochodnych instrumentów finansowych (niedopuszczonymi do publicznego obrotu na terenie Polski), przychody z tytułu należności regulowanych, przychody z tytuły przeniesienia własnych udziałów/akcji w spółce, praw/obowiązków spółce niebędącej osobą prawną etc.

Ponadto doprecyzowaniu uległo pojęcie „unicestwienie udziałów/akcji”, kwestie zakupu usług zagranicą, a dokładnie podatku u źródła, opodatkowanie stawki podatku CIT (obniżenie do 15 proc.) etc.

Czy jest możliwa optymalizacja podatkowa? Jakie są jej konsekwencje od 2017 r.